Integreren

Zoals jullie weten, werk ik sinds februari als vrijwilliger op het AZC in Dronten. Het ´vluchtelingenprobleem´ heeft altijd mijn aandacht gehad, al van jongs af aan. Nooit heb ik kunnen geloven dat mensen zomaar hun huis en haard achterlaten zonder zeer dringende reden. Dat ze zo ontzettend veel risico nemen, en er zo vreselijk veel geld voor over hebben, is voor mij een bewijs dat ze dit echt niet zomaar doen. Waarom zou je als gezin je land verlaten, in een wiebelig bootje stappen, het risico lopen te worden doodgeschoten, te verdrinken, geen dak boven je hoofd te hebben, identiteitsloos te worden, als er niet echt een dringende reden is? Ik geloof niet in 'gelukszoekers'. Of eigenlijk, ik geloof daar wel degelijk in, dat ze in hun eigen land nooit gelukkig zullen kunnen worden en dat ze daar intens verdrietig over zijn. Zoekt niet iedereen naar geluk? En geluk bestaat voor hen op dat moment alleen maar uit veiligheid. Hun drempel ligt een stuk lager dan die van ons. We zijn godzijdank niet anders gewend dan veilig te zijn.

Over het Nederlandse (of eigenlijk Europese) asielbeleid kan ik kort zijn: het is walgelijk. Het beleid bestaat vooral uit afschuiven op andere landen. "dat is niet onze verantwoordelijkheid" is een graag gebruikt argument. Maar daar gaat deze blog niet over. Beter ook, want het zou een woest verhaal worden. De vluchteling wordt in Europa allang niet meer als mens gezien door het beleid.

Dit blog gaat over integreren. We willen graag dat mensen die een status krijgen, integreren in onze samenleving. Zij willen dat zelf ook graag. Maar ik heb nooit zo stil gestaan bij hoe moeilijk dat is.

Wij zijn vorig jaar verhuisd van Almere naar Nagele. Voor Almere woonde ik in mijn geboortedorp Hilversum. Ik kan heel eerlijk toegeven, dat ik in Almere nooit echt geïntegreerd ben. Ik heb er tien jaar gewoond, ook wel met plezier, in een fijne buurt, met fijne mensen. Maar altijd was er dat gevoel van: 'ik hoor hier niet'. Ik voelde me altijd anders. Ik was ook echt anders. Mensen maakten zich druk over dingen die ik totaal niet begreep. Ik heb hobby's geprobeerd. Zo heb ik paard gereden...maar kreeg nooit het gevoel lid te zijn van een vereniging. Ik heb als vrijwilliger gewerkt bij de dierenambulance, maar liep daar volledig vast op de mentaliteit. Datzelfde gold voor de basisschool van onze dochter. Jaren luizenmoeder geweest, maar echt een klik met de mede-luizenmoeders was er nooit. Het was me veel te veel: ikke, ikke, ikke. Er heerste overal een competitie-sfeer. Ik bleef me buitenstaander voelen. Van Hilversum naar Almere, en ik kreeg het niet voor elkaar te integreren....dan hebben we het over 30 km.

Al toen ik Hilversum woonde, droomde ik ervan ooit op het platteland te wonen. Ruimte, rust, natuur, dorpse mentaliteit, doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Die droom werd vorig jaar werkelijkheid.

Een droom die werkelijkheid wordt is eng. Heel eng. Want wat als het tegenvalt? Wat als het toch niet is wat je ervan verwacht? En in dit geval verplaatste ik ook mijn kind uit haar vertrouwde omgeving. In de volle overtuiging dat het goed voor haar zou zijn. Ik wilde niet dat ze in Almere opgroeide. Joy is een kind dat rust nodig heeft, maar nooit zelf zal pakken zolang er prikkels om haar heen zijn. Ze verzoop in de grote klassen op haar basisschool. We zagen haar zelfvertrouwen met de week minder worden door het competitie-gedrag, ook in de klas. Ze had steeds meer nodig om bevestigd te krijgen dat ze geliefd was. Iedere middag uit school om 12.00 uur en om 15.15 uur het vechten om 'wie speelt bij wie'. Het putte haar, en ons uit. En dan in de klas zelf, de zon, maan en ster kindjes. De cito's die in grote groepen afgenomen werden. En Joy begreep donders goed dat ze matig presteerde. Het vogeltje buiten, het verdriet van haar klasgenootje...het was allemaal belangrijker dan de lesstof, tenzij ze over de stof echt enthousiast was. Thuis bleek ze het allemaal prima te begrijpen, prima te kunnen. Op school kwam het er niet uit. Dus gingen we naar Nagele. Ze werd het 16e kind in groep 3, een heerlijke kleine dorpsschool.

Het tweede waar ik bang voor was, was dat het een gesloten gemeenschap zou zijn. Nagele heeft 1700 inwoners geloof ik. Waarvan zo'n 1000 in het dorp zelf wonen, de rest woont, net als wij, aan de buitenwegen. Ik had me dus ook meteen vanaf het begin af aan voorgenomen: wij moeten hier energie in steken. Helpen op school, meedoen met de activiteiten, zelf een hobby zoeken, contact maken met andere ouders.

Gelukkig bleek Nagele een allesbehalve gesloten gemeenschap te zijn. Dat hielp ontzettend. Maar makkelijk is het niet altijd geweest het afgelopen jaar. En dan hebben wij, om de link te leggen met asielzoekers, de mazzel dat we de taal spreken, de gebruiken kennen ( al zijn er ook hier zeker dingen anders dan in Almere of Hilversum, je moet hier niet op zondag heel veel herrie gaan maken. Je mag best klussen in en om het huis, maar het geluid moet wel minimaal zijn) en eigenlijk gewoon Nederlanders zijn. Dus geen andere huidskleur, onbekend geloof, andere eetgewoonten of iets dergelijks.

Joy heeft het het zwaarst gehad. Niet omdat ze hier niet kon aarden, maar omdat ze in een loyaliteitsconflict kwam. In het begin hebben wij dit niet zo door gehad, maar de afgelopen maanden zijn we hier actief mee bezig geweest. Ze had het hier naar haar zin, maar mistte haar vriendjes en vriendinnetjes in Almere. Ze voelde het echt als verraad. Ze had hen in de steek gelaten. En dan vond ze het hier nog leuk ook.... Woedeaanvallen, huilbuien, bij tijd en wijle totaal onhandelbaar zonder aanwijsbare reden. Als ze een leuke dag gehad had met haar vriendjes hier, was ze thuis 's avonds niet te genieten. Alle leuke dagen werden afgesloten met gigantische conflicten. We begrepen er op dat moment niets van. Achteraf denk ik: 'ja, ze zei wel vaak dat ze haar vrienden in Almere mistte, maar ik snapte dat niet op dat moment, omdat ze hier ogenschijnlijk een fantastische dag gehad had.'

De ommekeer begon eigenlijk na een verjaardagsfeestje van een vriendje en vriendinnetje in Almere waar zij ook uitgenodigd was. Haar hele oude klas was aanwezig, en ze was bloedje zenuwachtig voor die tijd. "mama, zullen ze boos op me zijn? " Toen ging er bij mij een belletje rinkelen. "Natuurlijk niet meisje! Waarom zouden ze boos op je moeten zijn?" "Omdat ik ze verlaten heb!"
Auw! Hebben we dat nou al die tijd niet gezien?

"Joy, ben je boos op papa en mama, omdat we verhuisd zijn?" JA!
"Maar je vind het hier toch ook fijn?" Ja.....
"Wil je het me uitleggen waarom je dan precies boos bent?" Ik vind Nagele leuk. Maar ik vond Almere ook leuk. En nou moest ik door jullie mijn vrienden verlaten. En ik heb hier ook wel vrienden, maar straks zijn mijn oude vrienden boos omdat ik hier ook vrienden heb. En deze vrienden ken ik nog niet zo goed. In Almere kende ik ze al heel lang.... en dat vind ik moeilijk. Papa gaat gewoon nog naar zijn oude werk. En jullie hebben ook nog dezelfde vrienden. Maar ik heb allemaal nieuwe moeten maken. En hier kan ik boos zijn! Op school niet.

Zo, daar kun je het even mee doen mam. Je kind leert jou even hoe moeilijk integreren is. Hoe loyaal je kind is. Hoe hard ze heeft moeten werken om hier weer een bestaan op te bouwen. En verdorie, wat is dat haar goed gelukt! Ondanks haar onderliggende loyaliteitsconflict. Ze had er ook voor kunnen kiezen om in een hoekje te gaan zitten kniezen. Om boos te zijn op de hele wereld. Maar ze was zo slim om dat te bewaren voor haar ouders, die toch wel onvoorwaardelijk van haar houden.
Je begrijpt dat ik voelde dat ik jammerlijk gefaald had. Want wat hebben we een ruzie gemaakt het afgelopen jaar.

Dat maakte ook dat ik kritisch ging kijken naar onze eigen integratie. Deden we genoeg om haar te laten zien dat wij ook echt hier een bestaan op wilden bouwen? Of leefden we vooral op familie, en vrienden die we al heel lang kennen? Dat was ook het moment dat ik besloot me op te geven voor kamp. Mede om haar te laten zien, dat we echt ook geïnteresseerd waren in haar klas, in haar leven. Danny heeft vier avonden meegelopen met de avondvierdaagse. Ze vond het heerlijk.
De woedeaanvallen komen zelden nog voor. Het zal altijd een temperamentvolle dame blijven, en soms botsten de belangen gewoon, dat komt in ieder gezin voor. Maar ze is nu wel voor rede vatbaar. Er valt te praten over dingen. Overleg te plegen. Ze voelt zich veiliger. Dat kun je aan alles merken.

Vanmiddag besefte ik dat ook wij inmiddels behoorlijk geïntegreerd zijn in het dorp. Vorig jaar kenden we bijna niemand toen we de avondvierdaagse liepen. Danny voetbalt, en dat zorgt ervoor dat hij het overgrote mannelijke deel van Nagele wel kent. Er zijn nogal wat vaders die voetballen. En hij fluit ook bij de jeugd, dus legt op die manier ook daar contact. Ik ben vooral actief op school, waardoor ik veel ouders leer kennen. Ik maak bewust langere praatjes met andere ouders. En laatst hebben we meegedaan aan Gastvrij Nagele, zodat we ook een ander deel van het dorp leerden kennen. Daaruit bleek maar weer dat dit een ontzettend open gemeenschap is, iedereen hoort graag jouw verhaal, en verteld het zijne.

Maar wat als je de taal niet goed machtig bent. Nog niets snapt van boerenkool met worst, van Kerstmis, van Koningsdag, van de avondvierdaagse? Niet weet hoe verenigingen werken? Niks begrijpt van de verzekeringscultuur, van op tijd naar bed gaan van de kinderen, van alleen 's avonds warm eten, van de zondagsrust, van de vrijheid waarmee mensen hier spreken over onderwerpen die in jouw land onbespreekbaar waren, van 1 koekje bij de koffie, van koffietijd zelf, van de bedrijfscultuur, en noem maar op. Dingen die voor ons volkomen normaal zijn, zijn voor hun onbegrijpelijk en andersom. En het uitleggen is lastig, vanwege de taalbarrière. Hoe lang geef je deze mensen de tijd om te integreren als wij al een jaar nodig hebben voor een afstandje van 40 kilometer?
In het AZC leren ze wel wat, en Nederlands leren doen ze ook, maar vergis je niet in de moeilijkheid van onze taal. Er zijn 100.000-en Nederlanders die het zelf niet snappen. Maar in het AZC is het voornamelijk overleven. Wat doet zoiets met de kinderen? Hoe knap is het dat zij in een paar maanden tijd de taal machtig zijn! En dan mag je hopen dat deze kinderen niet in de AZC's een hechtingsprobleem hebben opgelopen vanwege het vele verhuizen. Want ze zien nogal wat opvangcentra voor ze hier mogen blijven. Soms wel 20 in vijf jaar. (Ja, dat is echt zo!) Deze kinderen hebben keer op keer afscheid moeten nemen van vriendjes, als ze al de tijd hebben gekregen om ze te maken. Ze leven soms jaren in onzekerheid of ze mogen blijven. Hoe bouw je dan een leven op? Niet! Je leeft van dag tot dag. Vandaag zijn we er nog, laten we er maar weer iets van maken. Zolang ze geen status hebben, krijgen ze niks. Geen werk, geen lessen Nederlands. De kinderen moeten naar school, die leren de taal daar. Maar voor de ouders is er niks, behalve wachten. En dan ineens, na jaren van onzekerheid, moet je gaan integreren, en het liefst binnen een half jaar. Is dat realistisch om van ze te verwachten? Stel je eens voor, je hebt vijf jaar lang gewacht. Niks mogen doen. Van verveling ga je kapot. Van de angst ga je stuk. Deze mensen zijn psychisch leeg, en dan moeten ze ineens vol aan de bak. Dat willen ze ook graag, maar mag je dat van ze verwachten? Leve de vrijwilligers die tijd aan deze mensen besteden. Die ze proberen de basis Nederlands bij te brengen. Ze in te wijden in onze gebruiken. Moeten we daar niet eens betaalde banen van gaan maken, als we zo graag willen dat die integratie goed verloopt? Waarom laten we dat aan vrijwilligers over? En aan stagiaires? Op elke 4 status-gezinnen een begeleider gaan zetten? De mensen die al geïntegreerd zijn bijvoorbeeld? De ervaringsdeskundigen. Zullen we daar eens geld in gaan steken, in plaats van het naar het buitenland te sturen en te roepen: "lossen jullie het maar op!" De mensen die hier al geïntegreerd zijn meteen een betaalde baan, en de 'nieuwelingen' goede begeleiding die zal leiden tot snellere integratie.

Het is maar een idee......

Vrijwilligers bij Vluchtelingenwerk gezocht!!!!

Ooit, zo rond mijn negentiende, ben ik ´maatje´ geweest van een meisje van mijn eigen leeftijd op een AZC. Zij kwam met haar familie (9 kinderen) uit Irak. Dit was voor de val van Sadam Hussain natuurlijk. Zij waren Koerdisch, en ik weet nog dat ze me vertelde dat ze in Irak iedere avond gescheiden aten. Zij en haar moeder bij de overburen, broertjes en zusjes bij andere familieleden en vrienden, vader op zijn werk etc. Niet voor de gezelligheid, maar als er dan een inval kwam van Sadams leger, werden ze in ieder geval niet allemaal tegelijk opgepakt. Vader had een goedbetaalde baan, en was hoogopgeleid. Hier in Nederland was hij zwijgzaam, en deed niets anders dan televisie kijken. De man was hopeloos depressief en getraumatiseerd. Al zijn spaargeld was opgegaan aan het vluchten van zijn gezin, maar liefst 20.000 dollar per persoon. Jaren hadden ze in angst geleefd, en had vader iedere cent opzij gezet voor deze ene kans. Nadat hij deze taak volbracht had, stortte hij volledig in.
Hier hadden ze niks. Ze leefden met 12 man in 1 ruimte, het gezin plus 1 andere vluchteling. De keuken deelden ze met de andere kamers op de verdieping. Mijn eerste kennismaking met een AZC was behoorlijk ontnuchterend. Iedereen die ooit zoiets gezien heeft, zal het woord 'gelukszoeker' niet snel meer in zijn of haar mond durven nemen. Nadat ze verhuisden naar IJmuiden, waar ze een 4 kamer flat toegewezen kregen, verwaterde het contact. Ik hoop oprecht dat ze gelukkig zijn geworden in Nederland.

Daarna kwamen er andere dingen in mijn leven, en liet ik het vrijwilligerswerk op het AZC even voor wat het was.

Inmiddels heb ik het vrijwilligerswerk toch weer opgepakt. Ditmaal officieel voor Vluchtelingenwerk Nederland. Ik kwam de vacature tegen tijdens het zoeken naar werk, en voelde gewoon aan alles dat ik dit moest doen. Ze waren op zoek naar mensen die de kinder- en jeugdclubs konden draaien in Luttelgeest. Het project heet Time4You, en is ook echt bedoeld als tijd voor de kinderen. 1 uur en een kwartier in de week mogen ze bij ons komen, doen we spelletjes, knutselen we, zijn we lekker aan het sporten. En terwijl we dit doen, leren de kinderen gaandeweg steeds beter Nederlands en over onze gebruiken en omgangsvormen, mogen ze alle vragen stellen die ze hebben, maken we echt tijd voor ze. Ik heb nu vier maal meegedraaid, vandaag zelfs de voorbereiding gedaan, en ik kan alleen maar zeggen: wat een ongelooflijk dankbare taak! Het vertrouwen dat de kinderen je in zo'n korte tijd geven is onvoorstelbaar. Dit zijn kinderen die dagelijks te maken hebben met afscheid nemen. Ze zijn niet lang op dit AZC over het algemeen, ze zitten midden in de asielprocedure, verhuizen bij beslissingen weer door, krijgen soms 'een status' en mogen dus blijven, maar verhuizen ook dan door, en het ergste oordeel is natuurlijk als ze horen dat ze niet mogen blijven.... Vaak gaat dat ineens razendsnel, en zijn kinderen gewoon 'verdwenen'. Vertrokken met onbekende bestemming. Vriendjes en vriendinnetjes komen en gaan.

Deze kinderen leven volgens het principe: ik heb je nu, en daar geniet ik iedere seconde van. Zo lijkt het tenminste.
Wat betreft de behuizing is er de afgelopen 20 jaar wel een hoop veranderd. De logge flatcomplexen zijn ingeruild voor geschakelde huisjes/bungalows op de AZC's hier in buurt. Zowel Dronten als Luttelgeest, zijn mooie centra. Volgende week is er een landelijke vrijwilligers dag voor medewerkers van Vluchtelingenwerk, ik hoop daar te horen dat de andere AZC's er net zo uit zien tegenwoordig. Die in Balk zag er van een afstandje in ieder geval ook mooi uit. Het is niet groot, het is niet luxe, deze mensen hebben minder dan niks, maar het is een stuk menswaardiger dan de 12 persoonskamers waar ik in 1999 mee geconfronteerd werd.

Ik bedoel met minder dan niks, dat ze echt niet meer hebben dan nodig is om te overleven in veel gevallen. Vandaag vertelde een meisje dat ze nog niet wilde stoppen met kleuren, omdat ze 'thuis' geen stiften heeft. Dat raakte me tot het diepst van mijn ziel....stiften of potloden behoren hier tot de basisuitrusting, en ik geloof dat we van allebei wel 4 of meer setjes hebben in verschillende formaten. (buiten mijn eigen stiften-set en luxe kleurpotlodendoos gerekend) Je eerste instinct is dan naar de eerste de beste prijsvechter te rennen om een berg van die spullen in te slaan en uit te delen, maar dat kan echt niet. Iedere week komen er zo'n 10-15 kinderen bij ons, in wisselende samenstelling. Als wij cadeautjes uit gaan delen is het hek van de dam, dan staan er volgende week 50 kinderen die hetzelfde verwachten, en de week erna is elk kind op het terrein aanwezig. Ik zou ze met alle liefde allemaal van stiften en ballen voorzien, maar dat is gewoon geen optie. Wat we ze kunnen bieden is een uur lol, even niet denken aan de situatie waar ze in zitten, even geen verveling, een luisterend oor en een knuffel.

Op dit moment ben ik in Dronten aan het werk voor Time4You, maar ik hoop in september te kunnen starten met 2 medevrijwilligers in Luttelgeest. Ook daar zijn veel kinderen, maar helaas is het vinden van vrijwilligers voor die locatie ontzettend moeilijk. Hierbij dus een oproep: ben je, of ken je iemand die in totaal 4 uurtjes per week beschikbaar wil zijn voor deze kinderen? De bijeenkomst zelf duurt maar een uur en een kwartier. Meestal zijn we zo'n drie kwartier van tevoren aanwezig om een bakkie te doen, en de plannen door te spreken en voor te bereiden. Meestal bespreken we een kwartiertje casual na. De begeleiding vanuit Vluchtelingenwerk is goed en betrokken. Je voegt echt iets toe aan de levens van deze kinderen, en het is ontzettend leerzaam voor jezelf omdat je te maken krijgt met taalbarrières en andere omgangsvormen en culturen. Het grootste wat deze kinderen mij de afgelopen weken hebben geleerd, is vertrouwen. Vertrouwen in de medemens, en vertrouwen dat het goed komt. Ze hebben me maximaal vier keer gezien, en vandaag rende er een meisje achter me aan die riep: "Juf wacht! Ik wil je nog een knuffel geven!" Of die knuffel uit dankbaarheid was, of uit angst, dat weet ik niet. Misschien is ze binnenkort verhuisd, misschien was ze gewoon dankbaar voor een ontzettend gezellige middag. Maar het feit dat ze mij die knuffel toevertrouwde, maakt het voor mij elke minuut waard.

Dus mocht je geïnteresseerd zijn, neem vooral contact met me op! Dit kan via Facebook, via Instagram ( Mamajoy78) of via mijn emailadres: mtdl24@hotmail.com Ik zal je dan in contact brengen met de projectleider die gaat over de locatie Luttelgeest (dit is dezelfde als Dronten) Gebruik in ieder geval NIET mijn gmail account, want die gebruik ik niet. Je zult dan met haar een gesprek hebben, en indien je volgens haar geschikt bent regelt zij alle verdere stappen die nodig zijn. Affiniteit met kinderen in de leeftijd van 8-12 of 13-18 is vanzelfsprekend natuurlijk. Mocht je zelfs een pedagogische achtergrond hebben, of veel ervaring in het werken met kinderen is dat zeker een pré. Er zal natuurlijk ook een VOG (bewijs van goed gedrag, in de volksmond) aangevraagd worden. Deze wordt aangevraagd en betaald door Vluchtelingenwerk. Tot de 'arbeidsvoorwaarden' behoren verschillende trainingen en vrijwilligersdagen met workshops.